Welsh Journals

Cylchgrawn Coleg Bangor Awgryma golygydd Saesneg Omnibus (rhifyn Haf, 1959), Y dylid gwahanu adran Gymraeg ac adran Saesneg y cylchgrawn a chyhoeddi dau gylchgrawn blynyddol yng Ngholeg Bangor, y naill yn Gymraeg a'r llall yn Saesneg. O ddarllen adran Saesneg y rhifyn hwn, rhaid cydnabod y byddai hyn yn gwneud cymwynas â'r adran Gymraeg. Nid bod yr adran Saesneg yn salach. Fel arfer, y mae'n llawer mwy slic ac y mae'r cyfraniadau yn llawer mwy hunan-hyderus na chyfraniadau'r Cymry. Ond, yn y gorff- ennol, gellid canfod cysylltiadau rhwng dwy adran Omnibus; dan olygyddiaeth rhai fel Peter Arnott ac Anthony Conran, amlygai'r adran Saesneg ymwybyddiaeth bendant o iaith a thradd- odiad Cymru. Bellach, nid yw hyn yn wir; gallasai'r adran Saesneg y tro hwn fod wedi ei ysgrifennu mewn unrhyw goleg gweddol ddinod yn Lloegr. Yn wyneb y fath dueddiadau, fe fyddai'n well 0 lawer i'r Cymry gyhoeddi eu cylchgrawn eu hunain cvmrvd agwedd fwy ymosodol a. dan?os nad oes raid i lenyddiaeth Gymraeg bwyso ar lenyddiaeth Saesneg er mwyn sicrhau ei chvnhaliaeth. Awgryma'r eolygydd Saesneg v bvddai'n rhaid i gylchgrawn cwbl Gymraeg ddibynnu ar gymorth ariannol allan o bromd cylchgrawn Saesneg; ni fyddai hyn yn angen- rheidiol o gwbl pe bai'r golygydd yn ddiogn mentrus i werthu ei gyhoeddiad ar "7 farchnad agored yn ystod yr Eisteddfod Genedl- aethol. (Gyda llaw, hwyrach na fyddai'n angenrheidiol, wedyn, i'r Omnibus Cymraeg ymddangos rhwng cloriau sy'n addasach i raglen syrcas na dim arall). Yn yr adran Gymraeg y tro hwn, gwelir arwyddion pendant y gallasai cylchgrawn cwbl Gymraeg o Goleg Bangor gynnwys svlwadaeth feiddgar ar fywyd Cymru a chyfraniad gwerthfawr i'n llên gvfoes y mae ysbryd beirniadol iach yn rhedeg drwy'r cvfan. a diolch amdano. Ond. er cvstal sylwadau bachog v foI- ygydd ac ysgrif ffyrnig Rheinallt Thomas ar yr Eisteddfod Ryng- Golegol, mewn dau gyfraniad creadigol y gellir canfod vr arwydd- ion mwyaf ^obeithiol. Y mae ysgrif John Rowlands, Ar Ddydd Pen Blwydd,' vn llawn cyffyrddiadau sensitif; archwiliad onest ydyw o'i deimladau ef ei hun ar ei ben blwydd yn un-ar-hugain. Y mae yng ngwaith Tohn Rowlands y ^ofal hwnnw am effeithiau iaith sydd yn hanfodol i'r llenor, a'r onestrwydd naturiol sy'n perthyn i'r llenor greddfol. Ac er nad yw'r gweddill o'i waith vn daneDS vr un aeddfedrwvdd. írwelir cyffelvb cariad at jaith vm mhenilliou telvn Brvnmor Tonps. Effeithiau ewahanol. wrth reswm. vw effeithian'r bardd, a miwsig seiniau'r iaith vw hanfod vr effeithiau hvn. Y miwsier yma vw rhmwedd penillion telvn. Nid yw'r bardd yma wedi masn disgvbliaeth eto, ac nid vw'n ymladd vn ddigon caled yn erbvn vr ystvrdeb barod, ond y mae ef hefvd yn vserifennwr wrth reddf. Ni ddylid gadael Omnibus cvn dweud fod barddon;aeth Tonv Conran vn aur i gvd ac vn sefyll ben ac vsgwvddau uwchben ffweddill vr adran Saesneg: bu ei ymroddiad a'i ymdrech ef yn esiamDl i lawer o Gymry a Saeson yn y coleg ers blynyddoedd bellach. R. GERALLT JOINE5