Welsh Journals

hawlio'i lle fcl chwaer; Sam-yr hen gyfaill diniwed ,cyfyng ei feddwl; Robin—llysfab Ben -a chanddo elfen o gieidd-dra maleisus yn ei natur; Nel a Gwyneth-dwy eneth y pwysir arnynt i briodi ag arian Ben; Nel yn ben- chwiban, Gwyneth yn fwyn a gwridog; Polly -y forwyn a fyn briodi ci meistr; Elisabeth- morwyn na fyn briodi (am dipyn bach, beth bynnag) Dic, gwr Nansi-dyna unig hynod- rwydd Dic druan-mai gwr Nansi ydyw!! Rhys Mason-cyfreithiwr golygus (a chariadus); James Daniel-"Jim Dandi"—casglwr in- siwrans,—a digon yw dweud hynny. Teipiau yw'r tri chymeriad olaf, nid unigol- ion: dyna wendid y ddrama,—a'i chyfle. Ar y llwyfan gall y tri hyn fod yn ardderchog,- ncu'n druenus o wan. Dibynna'r cwbl ar yr actorion, gan fod amlinelliad y cymeriadau gan yr awdur yn ddigon bras i ganiatáu llawer dehongliad ohonynt. Er mai yn nhafodiaith y De y sieryd y cym- eriadau gan amlaf, credaf fod gormod o eiriau ac ymadroddion Saesneg wedi lliihro i mewn i'w lleferydd. Ar y llaw arall, nid yw rhoi ffurfrau manwl gywir y geiriau Cymraeg-y Gymraeg lenyddol-yn gwneud iawn am hynny, e.e. "nobl", yn lle "nobol", a "ffen- estr" yn lle "ffenest", (fel y dywaid pawb). Nid yw'r gystrawen bob amser yn gywir, chwaith. Gwelais olion "Cymraeg-y-ganrif- Abertawe. EFRYDIAU YM MHOB PEN. Ysgrifau gan Iorwerth C. Peate. Gwasg Aberystwyth, 1948. Tt. 142. 6/ Hyfrydwch bob amser yw darllen yr hyn sydd gan Dr. Peate i'w ddweud am y byd a'i bethau. Ccir yn y gyfrol hon ysgrifau a ymddangosodd o bryd i'w gilydd mewn cyfnodolion amrywiol rhwng y flwyddyn 1940 a'r flwyddyn 1946. Dengys yr awdur ddiddordeb ymhob rhyw bwnc a thraetha ei farn yn eon ar syniadau pawb y cymer sylw ohonynt. Beirniadaeth lenyddol a diwinyddiaeth, byd addysg a byd gwyddoniaeth. gwleidyddiaeth ac anthropoleg- daw'r cyfan i mcwn i faes ci astudiacth. Yr hyn a'i gwua'n bosibl i Dr. l'catc cu cy- hoeddi gyda'i giiydd yn un gyfrol yw ei grcd eu bod oll yn fynegiant o'i athroniaeth bywyd. Beth yw honno? ddiwethaf" yma ac acw, e.e. "Fel ag y mae" yn lle "fel y mae". Mae naturioldeb iaith ac ymadrodd yn bwysig dros ben mewn drama —yn llawn mor bwysig â'r actio. Nid yw'r cymeriadau'n siarad tafodiaith yn gyson trwy gydol y ddrama. Tueddant i lefaru'n "llen- yddol." Ac cithrio'r pcthau hyn, y mac rhcdiad y ddrama yn llyfn a didor. Drama gyfan a chyt- bwys yw hi. Os cir i un cithaf yn awr, cir i'r eithaf arall yn union; y mae i bob nodyn a drewir ei gymar neu ei wrthwyneb. (Pe cyf- ansoddai Mr. Roberts gerddi, credaf mai'r ffiwg a'r gwrthbwynt fyddai ei hofl gyfrwng). Gwelir yn eglur trwy gydol y drama gyfosodiad gwan a chryf, meddal a chaled, difrifol a don- ion; ynghanol yr olygfa "ysbrydegol," lle y mac pedwar o'r cymeriadau yn ceisio cymuno ag ysbryd Ben, daw chwa o rialtwch yn rhith Jim Dandi-yr "ysbryd" o dan y ford. Ceir y cyfosod elfennau gwrthwyneb-i'w-gilydd o hyd ac o hyd mewn llawer dull a diwyg. Pennaf rhinwedd yr awdur, mi gredaf, yw ei allu i ddarlunio'r byd bach y mae'r cymeriad- au'n byw ynddo, yn ogystal â darlunio'r cym- eriadau fel unigolion. Y mae'n creu'r cenfig- en, y trachwant, y serch, yr ymwadu a'r cwbl sydd i'w deimlo yn awyrgylch tŷ'r 'hen foi',— hyd yn oed "ysbryd" Ben! ALED I .R. WILIAM. byliaen yr Efengyl yw iod gras a chariad y Tad Nefol yn cael eu datguddio mewn dyn ac ymhob dyn. Y mae dyn, pob dyn, yn blentyn i Dduw. Gan hynny, y mae gwerth amhrisiadwy ymhob person dynol. Neges fawr, neges sylfaenol Efengyl yr Iesu yw gwerth dyn fel dyn" (t. 40). Dyna ei sylfaen yntau, a thrwy ychwanegu ati yr hyn a ddysgodd gan y "traddodiad radicalaidd arbcnnig y maged ef ynddo" (Rhagair), cais adeiladu athroniacth gron y gcllir ei chynihwyso i daflu goleuni ar y prob- lemau a'n poena. Gan y colcddir yr hiwman- istiaeth Ritchlaidd hon gan nifer fawr yng Nghymru heddiw (ar waethaf awgrym Dr.