Welsh Journals

SHORT NOTICES Carolau a'u Cenfdir, gan E. Wyn Jones, Gwasg Efengylaidd Cymru, Penybont ar Ogwr, 1989, tt. 93, £ 4.95. Ceir sawl math o garol yn llenyddiaeth y Cymry sy'n gysylltiedig a gwahanol adegau o'r flwyddyn megis y Nadolig, y Calan, Calanmai, a Gwyl Fair. Yn y gyfrol hon rhoddir ystyr eang i'r gair 'Carol' er mwyn cyfiawnhau cynnwys detholiad o wahanol mathau o ganeuon ac emynau sy'n benodol gysylltiedig a'r Nadolig. Ceir emynau a charolau Cymraeg o'r Oesoedd Canol ynghyd a chyfieithiadau o'r Saesneg a'r Almaeneg, Rhoddir cyflwyniad (gyda thinc 'Efengylaidd' efallai) i'r gwahanol ganeuon sy'n gwybodaeth fras am ei cefndir. Ni wyddom beth oedd canllawiau'r awdur wrth iddo lunio'r gyfrol hon, ond mae'n anodd deall paham na welyd yn dda i gynnwys yr un o garolau T. Gwynn Jones (e.e. 'Mae'r nos yn ddu'), T. H. Parry- Williams (e.e. 'Draw ymhell yn y preseb') a Thomas Parry (e.e. 'Chwy-chwi eich tri sydd ar eich taith'); ac oni haedda'r garol gyfoethog o'r Is Almaen 'Llawenydd lanwo'n can' gael ei chynnwys yn y casgliad hwn o garolau sy'n ymwneud a'r Nadolig? Harddir y gyfrol fechan hon gan nifer o luniau lliw llawn sy'n ychwanegu at y pleser o'i darllen. Y mae hon yn gyfrol gymor i Dechrau Canu: Rhai Emynau Mawa M Cefndir (1988) gan yr un awdur sydd i'w ganmol am ei gyfraniad cyfoethog i hanes canu mawl y Cymry. [This attractive study of Welsh carols and their background is a welcome contribution to cultural history, despite a few omissions.] MOELWYN I. WILLIAMS Aberystwyth The Making of Modern Wales: Discovering Welsh History, Book 3, by Geraint H. Jenkins, Oxford University Press, 1989, pp. 96, £ 3.95, available also in Welsh under the title Llunio Cymru Fodern, is a major breakthrough in writing Welsh history for younger children. It spans the period from the Act of Union in 1536 to Brâd y Llyfrau Gleision in 1847, and deals in graphic style, with many appealing illustrations, with the themes of Wales and its Welshness, Social Life, Religion and Education, the coming of industry, and popular struggles in the early industrial era. It is accompanied by a teachers' book with complete programme of classwork. Lost Churches of Wales and the Marches, by Paul R. Davis and Susan Lloyd-Fern, Alan Sutton, Stroud, 1990, pp. 168, paperback, £ 9.95, is an attractively-illustrated guide to the lost and ruined abbeys, parish churches, oratories and hermitages of Wales, with maps, photographs, OS references and route plans. The authors, who worked with the Dyfed Archaeological Trust, deserve warm commendation.