Welsh Journals

YR ADRODDIAD BLYNYDDOL AR GYFER 1991 Trefnwyd wyth cyfarfod yn ystod 1991, gan ddechrau gyda'r cyfarfod blynyddol ar 20 Ebrill. Etholwyd Mrs. Mary Burdett-Jones yn Ysgrifennydd Mygedol Teithiau ac ailetholwyd y swyddogion eraill. Traddodwyd darlith ar gymdeithas amaethyddol y sir yn ystod y ddeunawfed ganrif gan Dr. David Howell. Daeth dros gant o aelodau ar y daith flynyddol, gan ymweld a Llannerch-Aeron, plasty a gynlluniwyd gan John Nash ac a oedd newydd ei drosglwyddo'n gymunrodd i'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, a hefyd a'r bwthyn cyntefig yn Llan-non sydd wedi'i adfer gan Amgueddfa Ceredigion. Anerchwyd y cyfarfod gan Mr. Peter Smith a Mr. Richard Keen. Ar 29 Mehefin, yng Ngholeg Prifysgol Dewi Sant, Llanbedr Pont Steffan, bu Ms. Astrid Caseldine a Dr. Martin Bell yn disgrifio'r gwaith o archwilio cyn-hanes Cymru drwy dechnegau gwyddonol o astudio gwrthrychau'r amgylchfyd, a chafodd aelodau gyfle i weld y gwaith. Trefnwyd cyfarfod ar y cyd gyda Capel yn Llwynrhydowen ar 13 Gorffennaf, pan siaradodd y Parchedig Athro Elwyn Davies ar 'Llwynrhydowen: Canolfan Radical- iaeth'. Ar 21 Medi traddodwyd darlith ar fywyd cynnar Dr. Gwenan Jones gan Dr. Nerys Ann Jones. Ar 2 Hydref disgrifiodd Mr. Chris Musson rai o'r technegau a ddefnyddir wrth dynnu lluniau archaeolegol gan ddefnyddio awyrennau, ac ar 16 Tachwedd darlithiodd Dr. Kathryn Jenkins ar 'Pantycelyn a'r Cardis' i goffau marwolaeth William Williams, Pantycelyn, ym 1791. Cynhaliwyd cyfarfod olaf y flwyddyn ar 7 Rhagfyr pan fu Dr. John Davies yn annerch ar waith Cyngor Sir Ceredigion yn y cyfnod rhwng y rhyfeloedd. Cynhaliwyd pump o'r cyfarfodydd yn Amgueddfa Ceredigion, Aberystwyth, ac mae'r Gymdeithas yn gwerthfawrogi cefnogaeth gyson yr Amgueddfa yn fawr. Yn ystod y flwyddyn cyfarfu'r Pwyllgor Gwaith ddwywaith; cyfarfu Bwrdd Golygyddol Hanes Sir Geredigion ddwywaith yn ogystal, ac adroddwyd gan gyd-olygyddion Cyfrol I bod testun y gyfrol yn barod i'w anfon i'r wasg. Cytunodd y Pwyllgor Gwaith y dylai Gwasg Prifysgol Cymru gyhoeddi' r gwaith ar ran y Gymdeithas, gyda Gwasg Gomer yn argraffu ac yn rhwymo'r gyfrol. Bydd cyfle i aelodau danysgrifio i'r fenter uchelgeisiol hon a disgwylir i'r gyfrol, y gyntafo dair, ymddangos yn gynnar ym 1993, ffrwyth llafur blynyddoedd lawer. Yn y Cyfarfod Blynyddol penderfynwyd codi tanysgrifiad y Gymdeithas o £ 5.00 i £ 7.00 (o £ 6.50 i £ 8.00 i barau). Bu treuliau'r Gymdeithas yn uwch na'i derbynion ers rhai blynyddoedd ac yr oedd yn hen bryd cynyddu'r tanysgrifiad. Er hynny, bu'r ymateb yn siomedig: ymddiswyddodd llawer o'r aelodau ac ar ddiwedd y flwyddyn yr oedd nifer yr aelodau a oedd wedi talu'r tanysgrifiad llawn wedi disgyn o tua 500 i lai na 300. Mae anfodlonrwydd rhai aelodau i dalu drwy archeb bane neu i ymateb i lythyrau yn peri llawer o waith di-angen i'r Ysgrifennydd Aelodaeth. Mae'r Gymdeithas bellach yn cynnig i'w haelodau amgenach darpariaeth nag erioed o'r blaen: cylchgrawn graenus a sylweddol a gyhoeddir yn gyson, rhaglen flynyddol o gyfarfodydd sy'n denu cynull- eidfaoedd da, a'r cyfle i sicrhau copi o Hanes y Sir a fydd yn dod ag urddas ac ysgolheictod newydd i hanes yr ardal. Mae cost cyhoeddi a dosbarthu pob rhifyn o Ceredigion bellach yn agos at £ 4000, swm sy'n bell uwchlaw cyfanswm y tanysgrifiadau blynyddol. Oni ellir perswadio'r aelodau i gyfrannu'r arian hwn drwy danysgrifiad, yna bydd yn rhaid cwtogi ar weithgareddau'r Gymdeithas, yn arbennig cyhoeddi Ceredigion.