Welsh Journals

DYLED Y PRESENNOL I'R GORFFENNOL. i. Nid yw cenedl, mwy na dyn, yn gwbl annibynnol. Di- bynna'r plentyn ar ei rieni, a dysg pob egwyddorwas ei wersi ymarferol gan ei feistr profiadol. Medd Paul- Canys nid oes yr un ohonom yn byw iddo ei hun, ac nid yw yr un yn marw iddo ei hun." Ond gwir hefyd yw­ nad oes yr un ohonom yn byw arno ei hun. Dibynna dynion 011 ar Dduw ac ar ei gilydd, a hynny yn gyson er mantais bersonol neu les yr unigol-" One touch of nature makes the whole world kin." Felly hefyd yn hanes gwareiddiad gwledydd y byd o'r dechreu hyd yn awr. Dangosir yn bur eglur drwy'r holl oesoedd fel y cyd-ymddibynna y naill genedl ar y llall. Ac er y diystyrir y gorffennol i fesur gormodol, o feddwl heddiw mai clôd a rhagorfraint y presennol yw pob di- wygiad a chynnydd, eto gwir yw-" gwell yw yr hen." Ni ddeallir hanes yn gywir nac yn deg o gwbl, oni chyd- nebydd y newydd a'r ieuanc ei rwymau i'r hen. Y mae i'r diweddar (modern) a'r presennol eu gwreiddiau yn naear dda yr hynafol (ancient) a'r gorffennol. Cydneb- ydd Paul hyn-" Dyledwr ydwyf," meddai, "i'r Groeg- iaid ac i'r barbariaid hefyd, i'r doethion ac i'r an- noethion hefyd." nes troi'r ymdeimlad o ddyled yn ddyletswydd-" I owe a duty "— Moffatt. Ac yn wir, gwelwn heddiw arwyddion deffroad o'r ddyletswydd i dalu gwrogaeth i'r gorffennol. Ym mysg rhai o'r llyfrau diweddaraf allan o'r wasg Seisnig, ceir dau lyfr nodweddnadol iawn eu teitl-" Hellas y Rhag- redegydd "-amlinelliad o hanes Groeg a'r cymeriadau amlwg a roddes iddi mewn meddwl a gweithred ei diddor- deb a'i harwyddocâd oesol. Eto, Palestina Hynafol," yn y gyfres-" Cipdremau ar wledydd hynafol." Tra mai teitl llyfr y diweddar Barch. H. Price Hughes, M.A., ar rai o wledydd mawr y Dwyrain gynt ydyw The morn- ing hands of History," sef Groeg, Palestina a'r Aifft,- gwledydd bore hanes.