Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

39 Miles, op. cit.: rhestrir y ffynonellau ar gyfer y cadeiriau ar 675-8; a'r colofnau ar 679-86. 40 Ymddengys rhestr y colofnau ar gyfer y crwth yn AB MS 17116-B (Gwysaney 28) ffo. 66 yn unig; ymddengys y cadeiriau yn y ffynonellau o'r ddeunawfed ganrif hefyd, sef AB MS Add. 37-B, fo. 6; a CDp MS 43, fo. 7. 41 Crossley-Holland, y cyhoeddiad presennol, 196; 207. 42 Ibid., 211. 43 Cysylltid enw Gwas Dewi â gafael o dir ger Penrhos yng nghwmwd Twrcelyn, Môn, a darn arall o dir yn nhrefgordd Rhosyr, Môn, ym 1352. Mae 'gafael' fel rheol yn golygu tir a ddelir gan grwp teulu. A. D. Carr, 'The Extent of Anglesey, 1352', Trafodion Cymdeithas Hynafiaethwyr a Naturiaethwyr Môn (1971-2), 150-272; yn enwedig 231 a 260. 44 Mae Miles, op. cit., n, 680; AB MS Peniarth 77 hefyd yn rhoi 'Cwlwm y Gwyddel' fel lleddf gywair. 45 G. J. Williams ac E. J. Jones, Gramadegau'r Penceirddiaid (Caerdydd, 1934), liv. Atgynhyrchir fersiwn y Pum Llyfr Kerddwriaeth yn Ojec MS 9, tt. 5-246, yn 89-142. 46 R. J. Thomas (gol.), Geiriadur Prifysgol Cymru (Caerdydd, 1950-), dan 'colofn'. 47 Dafydd Jenkins, 'Pencerdd a Bardd Teulu', Ysgrifau Beirniadol, 14 (1988), 19-46; yn enwedig 26. 48 'Ac o'r saith golofn hynn y tynnwyd pedwar messur ar hugain kerdd davod, y Rai y mae Beirdd Ynys Brydain yn ymarver o'e kanu ac o'e gwneuthur.' G. J. Williams ac E. J. Jones, op. cit., 116. 49 'Pvmp messvr kyffredin a vv orav ar odlav a wnaeth Taliessin, y Rai a elwid gynt "pvmp kolofn kerdd Daliessin", nid amgen, toddaid, gwawdodyn byrr, kyhydedd hir, kyhydedd verr, a hvpvnt byrr; a Rai a'i geilw hwynt "pvmp kadair kerdd davod" Ibid., 117. 50 'Pessawl rhan arbennig sydd i ramadeg?' Pedair, a, rhain a elwir pedair colofn Gramadeg, Iawnscrifenyddiaeth, Cyfiachyddiaeth, Tonyddiaeth'. Geir- iadur Prifysgol Cymru, o dan 'Colofn'. 51 Mae Peter Greenhill yn trafod y posibilrwydd o dras Lychlynaidd yn Greenhill, op. cit, v, 25-6. 52 'A mwrthan wyddel oedd arglwydd pennaf y pryd hynny ai konffyrmiodd hwynt yn y man a elwir Glynn Achlach' (o fersiwn Cadwedigaeth Cerdd Dannau a geir yn AB MS Peniarth 155, tt. 79-83, a drawsgrifiwyd ac a gyfosodwyd gan Miles, op. cit., n, 559-69). 53 D. J. Bowen, 'Graddedigion Eisteddfod Caerwys', Llên Cymru, 11 (1952), 131-3, o AB MS Peniarth 155, 94. Argraffwyd Rhestr A hefyd gan Osian Ellis, op. cit. 54 'Telynorion a Chrythorion yn nhalaith Aberffro a Mathrafael', yn AB MS 17116-B (Gwysaney 28), fo. 73r, a geir yn Miles, op. cit., n, 699-701, sydd hefyd yn cyfosod y ffynonellau diweddarach yn Lbl MS Add. 15020, t. 91 a AB MS Add. 168, t. 6. Mae rhan ddiweddarach y rhestr yn llwgr. 55 William Owen Pughe, Dictionary of the Welsh Language explained in English (London, 1803). 56 Peter Crossley-Holland, 'Telyn Teirtu': Myth andMagic in Medieval Wales (Bangor, Canolfan Uwch-Astudiaethau Cerddoriaeth Cymru, 1997), 16-17; 42